Podaruj
Dziecku
dwujęzyczność
25 czerwca 2021
Nie jeden rodzic stoi przed dylematem jakie warunki współpracy zaproponować niani. Jednym z pytań, które się pojawia na samym początku jest pytanie dotyczące formy zatrudnienia. Czy sformalizować współpracę i zaproponować niani umowę „na papierze” czy pozostać przy elastycznej, niesformalizowanej umowie ustnej? Jeśli obu stronom druga opcja odpowiada najbardziej, to jako rodzic masz już jeden problem z głowy ☺ Skoro jednak zainteresował Cię ten temat, to prawdopodobnie rozważasz legalne zatrudnienie niani. Może wychowujesz dwujęzyczne dzieci i zastanawiasz się jak zgodnie z prawem zatrudnić nianię z zagranicy i jakie warunki trzeba spełnić zatrudniając taką osobę? Nianie dostępne na portalu Say Nanny pochodzą z różnych krajów i mają różny status pobytu w Polsce, stąd prawne warunki ich zatrudnienia mogą się różnić. Czy wiesz już jaki rodzaj umowy możesz w Waszym przypadku zastosować? I jakie dodatkowe formalności musisz spełnić, żeby taka umowa doszła do skutku? Zastanawiałaś(-łeś) się nad tym jak Ty i sama niania możecie skorzystać na podpisaniu takiej umowy?
Zatrudniając nianię możesz podpisać z nią jeden z najczęściej stosowanych na rynku pracy typów umowy, czyli umowę o pracę lub umowę zlecenia. W przypadku zatrudniania niań istnieje jednak jeszcze jeden szczególny typ umowy przewidziany w polskim prawie, przeznaczony właśnie dla rodziców zainteresowanych formalnym zatrudnieniem niani. Rozwiązanie to nazywa się umową uaktywniającą. Jej atrakcyjność względem pozostałych umów wynika z faktu, że daje ona prawo do uzyskania dofinansowania z budżetu państwa na zatrudnienie niani, a dokładniej sfinansowania całości lub części składek na ubezpieczenie społeczne niani w zależności od wysokości wynagrodzenia.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami w tym zakresie budżet państwa pokrywa składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne tylko do wysokości wynagrodzenia nieprzekraczającej połowy płacy minimalnej w Polsce (w 2021 r. płaca minimalna dla pracownika etatowego wynosi 2800 zł brutto). W przypadku wynagrodzenia niani nieprzekraczającego 1400 zł, jedynym wydatkiem dla rodziców jest wysokość wynagrodzenia określona w umowie wypłacana bezpośrednio niani, która w całości otrzymuje je na swój rachunek bankowy (bez potrąceń składek na ubezpieczenie społeczne). Ze względu na wysokość wynagrodzenia takie rozwiązanie wchodzi w grę w zasadzie w przypadku decyzji o zatrudnieniu niani na część etatu. W przypadku całego etatu lub w każdym innym, gdy niani wynagrodzenie przekracza wspomnianą kwotę, od nadwyżki ponad tę kwotę składki finansują na spółkę rodzice i niania i odprowadzają do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej jak zatrudnić nianię bez opłacania składek, czytaj dalej tutaj https://www.zus.pl/pracujacy/nianie/nianie-krok-po-kroku.
Choć często o umowie z nianią myśli się w kategoriach zbędnej formalności, w rzeczywistości przynosi ona korzyści nie tylko niani, lecz także jest zabezpieczeniem dla samych rodziców. Umowa jest dla rodziców pewnego rodzaju polisą, że niania nie zniknie z dnia na dzień, a oni nie zostaną na lodzie nie mając z kim zostawić dziecka. Dodatkowo każda nowa niania to potencjalnie sytuacja stresująca dla dziecka i dla rodziców. Wraz z pojawieniem się nowej niani, szczególnie w przypadku najmłodszych dzieci, potrzebny jest po raz kolejny okres adaptacyjny.
W przypadku niani, której zależy na podpisaniu umowy, Ty jako rodzic masz większą pewność, że myśli ona o swojej pracy niani poważnie i długoterminowo, a nie tylko jako o chwilowej opcji łatania dziury w budżecie domowym. Niani związana umową będzie też bardziej zaangażowana i lojalna. W dłuższej perspektywie taka osoba doceni to, że zależy Wam na jej ubezpieczeniu i przyszłości, zwłaszcza że zdecydowana większość niań pracuje w szarej strefie.
Dla wielu niań opieka nad dziećmi jest ich główną pracą - zawodem wykonywanym na co dzień, a nie dorywczym zajęciem na popołudnia lub weekendy. Trudno się zatem dziwić, że traktują rodziców jak pracodawców i oczekują zawarcia z nimi pisemnej umowy, zwłaszcza, że wykonują zawód trudny i bardzo odpowiedzialny. Dlatego też podpisanie umowy, a tym samym uzyskanie ubezpieczenia społecznego, może być szczególnie ważne dla niań, dla których praca niani jest jedynym zajęciem zarobkowym. Wówczas dzięki umowie uaktywniającej niania zostanie objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (emerytalnym, rentowymi i wypadkowym) i ubezpieczeniem zdrowotnym. Umowa taka będzie liczyła się do stażu pracy, co jest kluczowe przy ustalaniu prawa do emerytury. Opłacanie składki zdrowotnej oznacza, że niania może korzystać z publicznej służby zdrowia, co dla niań obcokrajowców może być ważne, bo często nie posiadają innych tytułów do ubezpieczenia.
Dodatkowo niania może podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Wówczas składkę na nie finansuje sama niania, a rodzic potrąca jej tę składkę z pensji i odprowadza do ZUS. Korzyść wynikająca z poddania się dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jest taka, , że w razie choroby lub macierzyństwa niania będzie miała prawo do świadczeń takich jak zasiłek chorobowy czy zasiłek macierzyński. Jeśli niani zależy na uzyskaniu tych korzyści, szukając pracy powinna pytać rodziców o możliwość zawarcia umowy uaktywniającej.
Są trzy warunki związane z uzyskaniem prawa do finansowania całości lub części składek na ubezpieczenie przy zawarciu umowy uaktywniającej.
Po pierwsze do tego typu dofinansowania uprawnieni są rodzice pozostający w jakiejś formie zatrudnienia lub prowadzący działalność gospodarczą. Jeśli rodzic przebywa na zasiłku macierzyńskim lub na urlopie wychowawczym, to budżet państwa nie będzie płacił składek za nianię.
Po drugie niania, z którą podpisujesz umowę musi być osobą pełnoletnią. Nie musi natomiast mieć kierunkowego wykształcenia ani doświadczenia zawodowego w pracy z małymi dziećmi.
Po trzecie dziecko, nad którym niania sprawuje opiekę może być w wieku od 20 tygodnia życia do 3 roku życia (wyjątkowo do 4 roku życia jeśli dziecku nie zapewniono miejsca w przedszkolu).
Osoba posiadająca obywatelstwo państwa członkowskiego UE lub państwa, z którym UE zawarła umowę o swobodnym przepływie pracowników, może być swobodnie zatrudniona w Polsce, tj. bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę. Obywatel UE może przebywać w każdym z państw członkowskich w celu wykonywania pracy i przyjmować legalnie oferty zatrudnienia. Oznacza to, że pracownik migrujący np. z Hiszpanii musi być w państwie przyjmującym, w tym przypadku w Polsce, traktowany tak samo jak obywatele Polski. I co z tym się wiąże obowiązują go również wszystkie przepisy krajowego porządku prawnego. Oznacza to, że nianię pochodzącą ze wspomnianych państw możesz zatrudnić na umowę uaktywniającą i skorzystać z dofinansowania opisanego powyżej. Sytuacja jest bardziej skomplikowana jeśli chodzi o obywateli państw spoza UE.
Jeśli niania z zagranicy posiada już dokument legalizujący jego pobyt na terytorium RP w związku z wykonywaniem pracy (np. wiza, zezwolenie na zamieszkanie, karta pobytu członka rodziny obywatela UE), to wówczas potrzebne jest już tylko zezwolenie na pracę. O wydanie takiego zezwolenia wnioskuje pracodawca, czyli rodzic, do wojewody właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy, czyli miejsca zamieszkania rodzica zatrudniającego nianię. Uzyskane zezwolenie na pracę nie pozwala na swobodne poruszanie się po polskim rynku pracy. Dotyczy tylko wskazanego rodzaju pracy u konkretnego pracodawcy. Oznacza to, że uzyskane w ten sposób zezwolenie na pracę daje niani prawo podjęcia legalnego zatrudnienia w charakterze niani tylko u rodzica, który o takie zezwolenie wnioskował.
Dodatkowo składając taki wniosek pracodawca musi przekazać informację o podjętych przez niego działaniach w zakresie powierzenia pracy, która jest przedmiotem wniosku, obywatelowi polskiemu lub cudzoziemcowi niepodlegającemu obowiązkowi posiadania zezwolenia. Powiatowy urząd pracy właściwy dla siedziby pracodawcy (a w przypadku rodziców będących osobami fizycznych – właściwy dla miejsca stałego pobytu) przeprowadza tzw. test rynku pracy. Jest to procedura sprawdzająca, czy potrzeby kadrowe pracodawcy mogą być zaspokojone na lokalnym rynku pracy, w ramach rekrutacji prowadzonej przez urząd pracy.
Te same zasady obowiązują bez względu na formę zatrudnienia niani – może to być umowa uaktywniająca, umowa zlecenia czy umowa o pracę. Zezwolenie na pracę nie jest wymagane w kilku szczególnych przypadkach, np. od osoby posiadającej status uchodźcy nadany w Polsce, a także osoby posiadającej zezwolenie na osiedlenie się w Polsce. Szczególne zasady obowiązują m.in. pracowników z Ukrainy i Białorusi, którzy mogą zostać zatrudnieni na podstawie procedury uproszczonej – oświadczenia pracodawcy o powierzeniu wykonywania pracy.
Gotowa(-y) na legalne zatrudnienie niani w oparciu o umowę uaktywniającą? :) Wszystkie formalności wydają się uciążliwe na początku, jednak realizując je konsekwentnie krok po kroku, można przejść przez cały proces całkiem sprawnie. Niektórzy twierdzą, że w porównaniu z procesem szukania odpowiedniej niani dla dziecka , to naprawdę bułka z masłem. Niewątpliwie zawarcie umowy uaktywniającej to dla rodziców dodatkowy obowiązek związany z przygotowaniem takiej umowy, zgłoszeniem do ZUS i odprowadzaniem co miesiąc składek. Ale czego się nie robi dla własnego spokoju ducha i komfortu swojego dziecka ☺
Gati
22 listopada 2021
21 lipca 2021